Naukowcy naszego Uniwersytetu znaleźli się w gronie laureatów konkursów OPUS 19, PRELUDIUM 19 oraz MINIATURA 4 Narodowego Centrum Nauki. Łączna kwota uzyskanego finansowania to 1 983 121 zł w ramach 11 projektów badawczych. ZESTAWIENIE
Nagrodzone projekty:
lek. Adam Fabisiak
Tytuł projektu: Rola wspólnych ścieżek sygnałowych przekaźnictwa kannabinoidowego oraz zależnego od nocyceptyny w stanie zapalnym jelit
Opiekun: prof. dr hab. n. med. Ewa Małecka-Panas
Nazwa konkursu: PRELUDIUM 19
Kwota: 209 932 zł
Jednostka: Zakład Biochemii
Mimo ogromnej wiedzy na temat rozwoju i przebiegu nieswoistych chorób zapalnych jelit (NChZJ) wciąż istnieje wiele niewiadomych w patofizjologii tych chorób, a dostępne terapie czasami zawodzą. Uwagę badaczy przykuwają między innymi układy kannabinoidowy i opioidowy, które – jak pokazują badania in vivo – mają uznane miejsce w powstawaniu i leczeniu stanu zapalnego jelit.
Projekt zakłada poznanie interakcji pomiędzy układem kannabinoidowym a receptorem dla nocyceptyny będącym „nieklasycznym” receptorem opioidowym, bazując na zwierzęcych modelach zapalenia jelit oraz na materiale ludzkim. Mamy nadzieję, że odkrycie ww. zależności w przyszłości wpłynie na projektowanie nowych metod terapeutycznych NChZJ opartych o receptory układu kannabinoidowego i receptor dla nocyceptyny.
dr hab. n. med. Tomasz Przygodzki
Tytuł projektu: Junctional Adhesion Molecule-A – niedoceniany regulator funkcji płytek krwi. Badania in vitro i in vivo
Nazwa konkursu: OPUS 19
Kwota: 1 077 120 zł
Jednostka: Zakład Zaburzeń Krzepnięcia Krwi
Projekt ma na celu wyjaśnienie roli białka Junctional Adhesion Molecule-A (JAM-A), zlokalizowanego na powierzchni płytek krwi, w procesie rozwoju miażdżycy oraz zakrzepicy tętniczej. Białko to występuje na powierzchni licznych typów komórek i bierze udział w tworzeniu ścisłych połączeń międzykomórkowych. Jego rola w funkcjonowaniu płytek krwi jest słabo poznana, ale wiadomo, że jest zaangażowane w ich oddziaływania ze zmienionym zapalnie śródbłonkiem naczyniowym i w proces agregacji.
By zrozumieć udział JAM-A w immobilizacji płytek krwi do ściany naczynia i tworzeniu zakrzepu w warunkach przepływów tętniczych, wykorzystamy techniki mikroprzepływowe oraz analizę obrazów mikroskopowych z wykorzystaniem metod uczenia maszynowego. Do weryfikacji uzyskanych wyników w warunkach in vivo posłużą zwierzęce modele zakrzepicy doświadczalnej z mikroskopowym obrazowaniem przyżyciowym i laserową przepływometrią dopplerowską.
Projekt będzie realizowany we współpracy z prof. Anną Babińską z SUNY Downstate Medical Centre w Nowym Jorku oraz dr. Vyacheslavem Kalchenko z Instytutu Weizmanna w Izraelu.
lek. Aleksandra Opinc
Tytuł projektu: Rola odpowiedzi interferonowej w drogach oddechowych i jej wpływ na aktywację układu immunologicznego w przebiegu zespołu antysyntetazowego
Opiekun: dr hab. n. med. Joanna Makowska
Nazwa konkursu: PRELUDIUM 19
Kwota: 2210 000 zł
Jednostka: Klinika Reumatologii
Celem projektu jest poszerzenie wiedzy na temat patogenezy zespołu antysyntetazowego, stanowiącego rzadki podtyp idiopatycznych miopatii zapalnych. Badanie zweryfikuje hipotezę, zgodnie z którą infekcje wirusowe dróg oddechowych inicjują nadmierną odpowiedź interferonową, prowadzącą do zaburzonej aktywacji komórek układu immunologicznego, a w konsekwencji promują rozwój zespołu antysyntetazowego. Planowana jest rekrutacja 12 pacjentów z zespołem antysyntetazowym oraz 12 zdrowych ochotników.
Komórki nabłonka nosa, pobrane od badanych, będą hodowane in vitro, a następnie eksponowane na agonistów receptorów rozpoznających wzorce. Po ekspozycji oceniona zostanie ekspresja wybranych czynników transkrypcyjnych ze szlaków interferonowych oraz profil cytokinowy i odpowiedź interferonowa w supernatantach. Z surowicy zabezpieczonej od badanych będą izolowane jednojądrzaste komórki krwi obwodowej, zostanie oceniony ich fenotyp, a także odpowiedź cytotoksyczna po stymulacji za pomocą interferonów oraz nadsączu zabezpieczonego z hodowli komórek nabłonka nosa.
mgr inż. Agata Katarzyna Szczesio-Włodarczyk
Tytuł projektu: Standaryzacja protokołu postarzania kompozytów dentystycznych
Opiekun: prof. dr hab. Jerzy Sokołowski
Nazwa konkursu: PRELUDIUM 19
Kwota: 136 620 zł
Jednostka: Uczelniane Laboratorium Badań Materiałowych
Kompozyty stomatologiczne poddawane są działaniu szerokiej gamy czynników chemicznych, fizycznych, mechanicznych oraz biologicznych. Proces starzenia się jest nieodłącznym elementem stosowania tych materiałów w jamie ustnej. Postępująca degradacja materiału kompozytowego prowadzi ostatecznie do konieczności wymiany uzupełnienia.
Aby materiał kompozytowy mógł z sukcesem wejść na rynek, musi spełniać wymagania normy ISO 4049. Niestety nie zawiera ona protokołu, który pozwalałby na ocenę długoterminowego zachowania materiału stomatologicznego w dynamicznie zmiennym środowisku jamy ustnej. W literaturze istnieje wiele badań dotyczących procesów starzenia materiałów kompozytowych, ale dotychczas nie było prób standaryzacji protokołu sztucznego starzenia.
Celem projektu jest ocena wpływu wybranych procedur starzenia na właściwości materiałów kompozytowych. Mamy nadzieję, że nasze badania doprowadzą do określenia protokołu sztucznego starzenia, który będzie przydatny w ewaluacji użyteczności klinicznej kompozytu stomatologicznego – zarówno dla instytucji badawczych, jak i przemysłowych.
dr n. med. Krzysztof Orczyk
Tytuł projektu: Otwarcie reumatologii dziecięcej na nowe możliwości diagnostyczne – profilowanie miRNA u dzieci z młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów
Nazwa konkursu: MINIATURA 4
Kwota: 49 988 zł
Jednostka: Klinika Kardiologii i Reumatologii Dziecięcej
Profilowanie mikroRNA (miRNA) u dzieci z młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów (MIZS) wpisuje się w najbardziej aktualne trendy badań z zakresu reumatologii dziecięcej: optymalizację strategii leczenia ukierunkowanego na cel (ang. treat to target) oraz rewizję dotychczasowych kryteriów rozpoznania MIZS.
Badanie jest próbą uzyskania odpowiedzi na pytanie, czy sekwencjonowanie miRNA może determinować agresywność leczenia i dostarczać informacji na temat rokowania u dzieci z MIZS, w szczególności z nową, coraz częściej obserwowaną, postacią choroby o wstępnej nazwie „zapalenie stawów o wczesnym początku z obecnością autoprzeciwciał” (ang. early-onset ANA-positive JIA). Celem badania pilotażowego, prowadzonego w ramach grantu Miniatura, jest wybór właściwych sekwencji miRNA do planowanego w przyszłości zasadniczego projektu naukowego. Badanie realizowane jest we współpracy z Zakładem Biochemii Medycznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
dr n. med. Robert Stawski
Tytuł projektu: Czy badanie kinetyki uwalniania wolnokrążącego DNA i histonów pozwoli na określenie ich realnego znaczenia jako markerów obciążenia treningiem? – badania wstępne
Nazwa konkursu: MINIATURA 4
Kwota: 49 786 zł
Jednostka: Zakład Fizjologii Klinicznej
Głównym celem przedstawionego projektu jest odpowiedź na pytanie, czy pozakomórkowy wolnokrążący DNA (cfDNA; ang. cell free DNA) oraz wolne histony obecne w osoczu mogą stanowić wiarygodne markery zmian fizjologicznych zachodzących w organizmie w odpowiedzi na wysiłek fizyczny.
Dlaczego akurat wysiłek? Istnieje wiele badań, które wykazały niepodważalny, korzystny wpływ aktywności fizycznej na organizm człowieka. Jednak zarówno rekreacyjne uprawianie sportu, jak i sport wyczynowy mogą przyczyniać się do zwiększonego ryzyka wystąpienia urazów, kontuzji, a w skrajnych przypadkach zespołu przetrenowania. Granica między korzyściami wynikającymi z treningu, a skutkami negatywnymi jest jednak bardzo płynna. Analiza próbki krwi pobranej od sportowca stanowić będzie wstęp do oceny czy cfDNA lub/i histony mogą mieć zastosowanie w badaniach nad optymalizacją treningu lub unikaniem zespołu przetrenowania.
Dlaczego cfDNA? Inspiracją do podjęcia tego tematu były wyniki badań, w których zespół wnioskodawcy wykazał, że trzy kolejne biegi do wyczerpania powodują taki sam wzrost cfnDNA (bez rozwoju tolerancji).
Dlaczego histony? Obok cfDNA, w procesach apoptozy, nekrozy lub NETozy (ang. neutrofil extracellular traps), mogą być uwalnianie także histony, które uważane są za czynnik prozapalny oraz silnie cytotoksyczny odpowiedzialny m.in. za uszkodzenie komórek śródbłonka. Co więcej, należałoby także zaznaczyć, że histony nie zostały jak dotąd zbadane w wysiłku.
dr n. med. Marta Jóźwiak-Bębenista
Tytuł projektu: Wpływ leków przeciwdepresyjnych na geny odpowiedzi na stres siateczki śródplazmatycznej w linii komórkowej ludzkich astrocytów
Nazwa konkursu: MINIATURA 4
Kwota: 49 724 zł
Jednostka: Zakład Farmakologii i Toksykologii
Dane epidemiologiczne wskazują, że depresja stanowi istotny problem, dotykający dużego odsetka populacji, a jej patomechanizm nie jest w pełni poznany. Wśród wielu przyczyn wymienia się m.in. udział zapalenia i stresu oksydacyjnego siateczki śródplazmatycznej (ER). Powszechnie stosowane leki przeciwdepresyjne mogą mieć wpływ na szlaki stresu ER. W ramach uzyskanego projektu Miniatury postanowiono zbadać, czy i w jaki sposób wybrane leki przeciwdepresyjne wpływają na ekspresję genów związanych z odpowiedzią na stres ER na modelu pierwotnych astrocytów ludzkich, co może mieć wpływ na dobór leku przeciwdepresyjnego i przebieg terapii. Do badania zostaną włączone leki reprezentujące różne mechanizmy działania, takie jak amitryptylina (przykład trójcyklicznego leku przeciwdepresyjnego), escitalopram (selektywny inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny – SSRI) oraz S-ketamina (stosowana w anestezjologii, od 2019 roku zatwierdzony przez FDA w terapii depresji opornej na leczenie).
Otrzymane wyniki zostaną wykorzystane jako badania wstępne do projektu badawczego planowanego do złożenia w przyszłych konkursach NCN.
dr n. med. Marta Wawro
Tytuł projektu: Wpływ schematów chemioterapeutycznych na profil wydzielania cytokin przez komórki raka jelita grubego w zależności od stadium rozwoju guza
Nazwa konkursu: MINIATURA 4
Kwota: 49 999 zł
Jednostka: Zakład Molekularnych Mechanizmów Komórkowych
Pomimo licznych badań przesiewowych i rozwoju terapii rak jelita grubego (CRC) jest wciąż drugą główną przyczyną śmiertelności wśród pacjentów z rozpoznaniem chorób nowotworowych na całym świecie. Obecnie jednym z najważniejszych wyzwań w terapii raka jelita grubego jest pokonanie oporności rozwijającej się u większości pacjentów w odpowiedzi na stosowane chemioterapeutyki. W grancie Miniatura 4 planuję zbadać zależność pomiędzy wytworzoną opornością na chemioterapeutyki, które stosowane są rutynowo w leczeniu raka jelita grubego a profilem wydzielanych przez komórki nowotworowe czynników. Badania te planuję wykonać na modelu komórkowym linii CRC izolowanych z różnych stadiów rozwoju guza. Na podstawie otrzymanych wyników wstępnych zamierzam złożyć nowy projekt badawczy i ubiegać się o jego finansowanie w ramach projektów finansowanych przez NCN.
dr n. med. Wojciech Kuczyński
Tytuł projektu: Fizjologia snu, miRNA, białka snu, ocena czynników antropometrycznych, hormonalnych oraz jakość snu i życia seksualnego wśród młodych dorosłych.
Nazwa konkursu: MINIATURA 4
Kwota: 49 995 zł
Jednostka: Zakład Medycyny Snu i Zaburzeń Metabolicznych
Celem niniejszego badania jest zbadanie zależności pomiędzy badanymi parametrami biochemicznymi (poziom hormonów płciowych: testosteronu, estrogenu, estradiolu, progesteronu, hormonu luteinizującego, hormonu folikulotropowego, prolaktyny, melatoniny), białkami regulatorowymi rytmu dobowego – CLOCK, PER i TIM; wybranych miRNA, parametrami antropometrycznymi (masa ciała, wzrost, BMI, wskaźnik długości palców 2D:4D, wskaźnik obwodu talii i bioder – WHR), składem ciała (analizator „In body 270”), stanem zdrowia psychicznego (skłonność do zaburzeń afektywnych, zmian nastroju), pożyciem seksualnym młodych dorosłych, a strukturą snu, latencją snu i chronotypem. Do oceny jakości życia i snu zostaną użyte następujące kwestionariusze: jakość życia (kwestionariusz SF-36v2), zaburzenia afektywne (PHQ-9; GAD-7), zmiany nastroju (MDQ – Kwestionariusz zaburzeń nastroju), latencja snu (PSQI – kwestionariusz jakości snu Pittsburgh), chronotyp (Morningness-Eveningness questionnaire), jakości i intensywności pożycia seksualnego (zmodyfikowany kwestionariusz Sexual Satisfaction Scale – SSS oraz Female Sexual Function Index).
Więcej informacji: http://sknmedycynysnu.umed.pl/2d4d/
dr n. farm. Kamila Czarnecka
Tytuł projektu: Innowacyjne hybrydy o wielokierunkowym działaniu w terapii choroby Alzheimera
Nazwa konkursu: MINIATURA 4
Kwota: 49 995 zł
Jednostka: Zakład Chemii Farmaceutycznej, Analizy Leków i Radiofarmacji
Choroba Alzheimera jest związanym z wiekiem procesem neurodegeneracyjnym charakteryzującym się postępującą utratą pamięci, spadkiem umiejętności językowych i innymi zaburzeniami poznawczymi. Celem projektu jest zbadanie właściwości farmakologicznych nowych ligandów wielofunkcyjnych. Związki hybrydowe, które obejmują projekt, idealnie wpisują się w nową strategię poszukiwania skutecznej terapii choroby Alzheimera. Analizowane innowacyjne związki, poprzez wpływ na wiele przyczyn powstawania tego schorzenia, mają szansę wykazywać skuteczne działanie terapeutyczne. Podstawą do sformułowania założeń projektu były wyniki badań naszego zespołu, które doprowadziły do otrzymania związków hybrydowych łączących w sobie aktywność wobec głównych mechanizmów rozwoju choroby. Przedstawiony projekt stanowi pierwszy krok w badaniach, czyli: projektowanie, syntezę i wykazanie założonych mechanizmów działania nowo zsyntetyzowanych hybryd. Uzyskane wyniki przyczynią się do poszerzenia wiedzy w zakresie poszukiwania aktywnych cząsteczek w terapii choroby Alzheimera.
dr hab. n. med. Kamila Domińska
Tytuł projektu: Skutki wyciszenia lub nadekspresji receptora RXFP1 w komórkach nowotworowych jajnika
Nazwa konkursu: MINIATURA 4
Kwota: 49 962 zł
Jednostka: Zakład Endokrynologii Porównawczej
Niektóre badania sugerują, że poziom receptora relaksynowego 1 (RXFP1) może być markerem potencjału inwazyjnego nowotworów pierwotnych. Celem niniejszego działania badawczego jest ocena skutków zniesienia/podwyższenia ekspresji RXFP1 w komórkach raka jajnika. W badaniu wykorzystane zostaną linie: OVCAR3, OVCAR4, SKOV3, KURAMOCHI charakteryzujące się innym tempem wzrostu, różnym stopniem agresywności oraz odmiennym statusem hormonalnym. Określony zostanie endogenny poziom mRNA dla RXFP1 w badanym materiale. Linie charakteryzujące się wysokim poziomem tego receptora zostaną poddane procedurze ich wyciszania, zaś linie o niskim poziomie RXFP1 zostaną poddane procedurze ich wzmacniania. Na zakończenie porównamy wpływ wprowadzonych modyfikacji genetycznych na biologiczne właściwości badanych komórek raka jajnika. Ocenione zostaną zmiany w ich tempie proliferacji, zdolności adhezji i migracji. Ponadto, poprzez analizę zmian w ekspresji receptorów dla hormonów płciowych (AR, ER i PR) określimy rolę systemu peptydów relaksyno-podobnych w przechodzeniu nowotworów jajnika z hormonozależnej do hormononiezależnej postaci choroby.
znajdź nas